Os nad yw hynny’n llond ceg dwn i ddim beth sydd. Efallai, wedi i chi ddarllen y blog hwn, y gallwch ein helpu i ddod o hyd i deitl mwy bachog. Fy enw i yw Einir Young, rwy’n Gyfarwyddwr Cynaliadwyedd ym Mhrifysgol Bangor, ac rwyf hefyd yn cadeirio Grŵp Addysg Uwch Cymru ar gyfer Cenedlaethau’r dyfodol (HEFGG)[1] sy’n cynrychioli pob sefydliad AU yng Nghymru. Ar ran y grŵp hoffwn gyflwyno ein cyd-fenter newydd a’ch gwahodd i gymryd rhan. Dyma’r cyntaf mewn cyfres o flogiau sy’n arwain at ddwy gynhadledd, un ym Mangor ym mis Medi ac un arall yng Nghaerdydd ym mis Tachwedd – digon o amser a gwybodaeth i benderfynu a ydych chi eisiau ymuno â ni neu beidio. Ar ôl gweithio gyda’n gilydd fel grŵp ers peth amser, penderfynom ei bod hi’n bryd rhoi egwyddorion y Ddeddf Llesiant ar waith, yn enwedig y pum ffordd o weithio. Dyma’r cwestiynau gododd ymysg ein gilydd: - Beth yw cyfraniad hirdymor y grŵp? Beth yw’r pwynt i ni gyfarfod o dro i dro i rannu’n syniadau? Beth sy’n digwydd i’r syniadau hynny? Beth sydd gennym i ddangos am ein hymdrechion?
- Nid yw cyfarfod er mwyn ticio bocs yn rhywbeth gwerth chweil i’w wneud felly sut allwn ni osgoi syrthni sefydliadol a marweidd-dra a sicrhau fod ein grŵp ni’n berthnasol?
- Mae cydweithio yn rhywbeth yr ydym yn anelu ato ond yn rhy aml mae’n sefydliadau’n cystadlu â’i gilydd; diffiniodd rhywun ‘cydweithio’ rhyw dro fel ‘gohirio casáu’n gilydd dros dro wrth chwilio am fwy o gyllid’. Cododd hynny wên yn ein mysg gan ein bod i gyd yn adnabod fod llygedyn o wirionedd yna. Sut felly y gallem ni gydweithio go iawn?
- Mae integreiddio yn ddyhead arall – integreiddio’r hyn a wnawn yn hytrach na dilyn ein hamcanion ni ein hunain mewn sylos. Sut allwn ni wneud yn well?
- Mae tynnu pobl i ymuno mewn yn syniad sy’n cario llawer o bwysau ond mae’n anodd ei gyflawni. Pwy ddylai fod yn rhan o’r grŵp? Pwy ddylai wneud beth? Pryd? Ble?
- Yr economi gylchol (wedi’i gydlynu gan Dr Gavin Bunting, Prifysgol Abertawe)
- Prifysgolion a Cholegau Iach (wedi’i cydlynu gan Chris Deacy, Met Caerdydd)
- Adfywio (wedi’i gydlynu gan Dr Sheena Carlisle a Tim Palazon, Met Caerdydd)
- Addysgu a Dysgu (wedi’i gydlynu gan Dr Carolyn Hayles, Prifysgol Cymru, Drindod Dewi Sant)
- Mae cyfathrebu yn thema drawsbynciol ac fe’i cydlynir gan fy nhîm ym Mangor.
- Addysgu ar gyfer system fwyd well (Jane Powell)
- Presgripsiynau Cymdeithasol (wedi’i gydlynu gan Nina Ruddle, Glyndŵr)
- Iaith a Diwylliant (cydlynwyr i’w cadarnhau)
- Seinfyrddau ar gyfer y Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus (Nina Ruddle a Dr Einir Young – yng ngogledd Cymru i ddechrau)
[1] Enw gwreiddiol y grŵp oedd Addysg ar gyfer Datblygu Cynaliadwy a Dinasyddiaeth Fyd-eang ond esblygodd i’w ffurf presennol mewn ymateb i Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol Llywodraeth Cymru ddaeth i rym yn Ebrill 2016.
Am yr awdur
Dr Einir Young yw Cyfarwyddwr Cynaliadwyedd Prifysgol Bangor. Mae ei thîm yn Y Lab Cynaliadwyedd yn rhan o Wasanaethau Canolog y Brifysgol ochr yn ochr â’r timau Cynllunio, Llywodraethant ac Adnoddau Dynol er mwyn adlewyrchu pwysigrwydd cynaliadwyedd a llesiant cenedlaethau’r dyfodol i’r Brifysgol. Mae ganddi brofiad helaeth o gydweithio â busnesau a sefydliadau sydd wedi eu dadrithio â’r meddylfryd fod ‘un maint yn addas i bawb’. Mae’n croesawu’r her o ddod o hyd i atebion effeithiol i faterion cymhleth ‘cynaliadwyedd’, gan ganolbwyntio ar greu ffyniant trwy barchu pobl a byw o fewn ffiniau adnoddau’r blaned. Yn ei barn hi, mae dyddiau ‘hen werthoedd y pwerus’ a’r rheoli oddi fry yn dod i ben ac mae’n croesawu’r rhwyddineb a’r ffresni sy’n dod yn sgil ‘gwerthoedd y grymoedd newydd’ sydd ynghlwm wrth weithgareddau torfol, tryloywder radicalaidd a rhywbeth mor syml ag ymddiried mewn pobl. Yn ei hamser hamdden mae cymryd cerdded o ddifri. Y cynllun ar hyn o bryd yw cwblhau Llwybr Arfordir Cymru a Llwybr Llechi Eryri; yn ddiweddar cerddodd o gwmpas Malta. Llinyn mesur llwyddiant ar gyfer unrhyw gyrchfan yw safon ac ansawdd y teithiau cerdded. Cymru sy’n fuddugol bob tro.
